Koeien zijn het beste wat een boerderij overkomen kan. Hun eindeloos herkauwen van de situatie lijkt te garanderen dat uiteindelijk álles goedkomt. De rust die ze uitstralen is weldadig. En tegelijk zorgt hun aanwezigheid voor ongemakkelijke confrontaties met de realiteit.
Koeien zijn een onmisbare link in het boerensysteem. Ze produceren de mest die nodig is om de bodem te voeden opdat deze vruchten voortbrengen kan. Hun hoofdberoep is dus mestproductie, maar daarnaast kan je ze houden voor melk of vlees. Dit bijberoep is noodzakelijk omdat ze heel wat tijd en energie vergen, dus daar moet wat tegenover staan. Wij kozen voor melkvee opdat vlees geen doel op zich zou zijn, maar een bijproduct. Maar ook op dit pad kom je het snel genoeg tegen: een melkkoe moet elk jaar een kalf krijgen opdat de melkproductie niet zou stilvallen. Wat ze ter wereld brengt is de helft van de keren vrouwelijk, maar de kans op mannelijke nakomelingen is net zo groot. Het eerste jaar al schoten we de hoofdvogel met twee stiertjes. Ze konden niet blijven omdat ze te weinig functioneel zijn en gevaarlijk worden vanaf dat hun hormonen beginnen spelen.
We hebben dus besloten ze een jaar te houden (omdat wij hen per slot van rekening veroorzaakt hebben), ze een goed leven te geven, en daarna te slachten.
Jaar twee hadden we dan weer wind in de zeilen, en kregen we twee vaarskalfjes, die kunnen blijven.
De geboorte van Ilja heeft me met andere ogen doen kijken naar melkveehouderij; waarom deze is zoals ze is. Kalfjes worden niet zómaar weggenomen bij de moeder. Boeren zien hun dieren graag, en zorgen er heel goed voor, maar het systeem moet ook werkbaar zijn, en moeder en kalf samen zijn dat niet.
De avond waarop Evie kalfde was heel bijzonder. De boer, die zijn dieren door en door kent, had een voorgevoel, en was afgekomen met zijn vrouw. Hun aanwezigheid stelde Evie op haar gemak, (en mij ook!). Zonder hen was het wellicht niet goed afgelopen. Hij legde alles goed uit en liet me voelen of het kalf goed lag, of het plaats genoeg had om te passeren, enz. Toen Evie neerlag hebben we samen helpen trekken op het moment dat zij perste en zo kwam Ilja ter wereld.
De eerste week was moeilijk. Evie schermde enorm voor haar kalf (wat normaal is). Je kon de stal niet in zonder haar vast te zetten, en ze sprong alle kanten op en sloeg als ik probeerde melken. Ik ben een concurrent van haar kalf, bovendien stond haar uier na de bevalling gespannen wat waarschijnlijk pijn deed. Ze was ook gewoon om met de melkmachine gemolken te worden, en plots melk ik haar met de hand.
Anderzijds baarde het me zorgen als ik haar niet goed kon uitmelken omdat ik bang was voor uierontsteking. Een melkkoe is door selectie zo gemaakt dat ze veel meer melk geeft dan een kalf gedronken krijgt. Als het kalf bij de koe loopt zuigt het de hele dag door kleine beetjes. Telkens het kalf zuigt echter, komt de hele hormoonhandel van de koe op gang, en laat ze al haar melk komen, waarop hij er maar een tas uit drinkt. De rest blijft zitten, lekker warm in de uier, een ideale broeihaard... Dit deed me inzien waarom een kalf wordt weggehaald bij de geboorte. Je hebt de situatie op die manier veel beter in handen, en je voorkomt problemen. De koe wordt twee keer per dag aan de melkmachine gelegd, op dat moment laat ze haar melk komen, en wordt ze volledig leeg gemolken.
Ik heb overwogen om Ilja weg te doen, omdat ik het op een bepaald moment niet meer zag zitten telkens weer het gevecht te moeten aangaan met Evie, ook al had ze gelijk...
Maar de tijd heeft raad gebracht. Inmiddels is de rust in de stal weergekeerd. We zijn overeengekomen dat Ilja 's nachts apart zit (in een zijstalletje van de grote stal), dat ik 's morgens melk, en dat hij de rest van de dag kan drinken.
Ik ben blij dat wij het zo kunnen doen, maar begrijp ook dat dit op grotere schaal niet haalbaar is.
Ik vind het belangrijk deze ervaring te delen omdat ik hoop er begrip mee te creëren voor veehouders in het algemeen. Het is moeilijk een goed compromis te vinden tussen natuur en cultuur. Je moet dieren zoveel mogelijk respecteren in hun zijn, maar het moet ook haalbaar zijn.
